Pręgierz w Bystrzycy Kłodzkiej
50°17′50″N 16°39′11″E/50,297222 16,653056 nr rej. 1352/B/06 z 31.03.2006
| |
 Pręgierz w Bystrzycy Kłodzkiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Mały Rynek |
| Styl architektoniczny | |
| Ukończenie budowy |
1566 r. |
| Ważniejsze przebudowy |
1736 i 1813 r. |
Położenie na mapie Bystrzycy Kłodzkiej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
| 50°17′50″N 16°39′11″E/50,297222 16,653056
| |
Pręgierz w Bystrzycy Kłodzkiej – pochodzące z 1556 roku narzędzie kar, pierwotnie stojące na rynku w Bystrzycy Kłodzkiej, w roku 1813 przeniesione na Mały Rynek.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pręgierz pierwotnie został ustawiony na rynku w Bystrzycy Kłodzkiej w roku 1556[1]. Początkowo ulokowano go obok ratusza, w miejscu w którym obecnie wznosi się pomnik Trójcy Świętej[2]. W roku 1736 został przesunięty w inne miejsce rynku, a dopiero w roku 1814[1] przeniesiono go na Mały Rynek, gdzie stoi nadal. Około roku 1900 ówczesne władze uznały pręgierz za zabytek i został on otoczony nieistniejącym obecnie łańcuchem[3].
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 31 marca 2006 obiekt został wpisany do rejestru zabytków ruchomych[4].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Narzędzie kar, potwierdzające dawne uprawnienia sądownicze miasta, jest wysokie na ponad 3,4 m i zostało wykute w piaskowcu[3]. Cokół ma przekrój kwadratowy o boku ok. 42 cm, powyżej niego kolumna ma ścięte boki i przechodzi w ośmiokąt[2]. Na podstawie wykuto napis „TRANSFERIRT” i daty: 1556, 1736 i 1813[3]. W najwyższej części kolumna ma przekrój okrągły, a jej szczyt stanowi stożkowa głowica z wykutą inkrypcją „DEUS IMPRIOS PUNIT” („Bóg ukarze grzeszników”)[2]. Jest to cytat z Psalmu 37:9 i zarazem obraz prawa rozumianego w myśl Biblii[5]. Na trzonie umieszczono 3 haki i 4 kółka, służące do unieruchamiania skazanych[2].
Przeznaczenie[edytuj | edytuj kod]
Pręgierz służył do wymierzania kar za drobne przestępstwa i występki, takie jak złodziejstwo oraz za czyny sprzeczne z ówczesnymi normami moralno-obyczajowymi. Skazani byli przy nim unieruchamiani na długie godziny, będąc w ten sposób wystawieni na widok publiczny i narażeni na szyderstwa oraz pogardę gawiedzi[3]. Między innymi wykonywano tam wyroki za rozpustę, o czym świadczy następujący zapis w kronice miejskiej: „...przez dwie niedziele gach z gachową stali przed kościołem łańcuchami przywiązani do kamienia piekielnego”[6]. Przy pręgierzu wykonywano także kary chłosty.
Po przeniesieniu na Mały Rynek w roku 1813, służył on różnym celom praktycznym, m.in. jako słup latarni[3], a w dni targowe przywiązywano do niego konie[7].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 41. ISBN 83-213-4366-X.
- ↑ a b c d Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 15. Wyd. I. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1994, s. 85. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ a b c d e Krystyna Bartnik: Śląsk w zabytkach sztuki. Bystrzyca Kłodzka. Wyd. I. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1992, s. 164. ISBN 83-04-03529-4.
- ↑ Informacja uzyskana z Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
- ↑ Wratislaviae Amici. [dostęp 2014-04-04].
- ↑ Bystrzyca Kłodzka. [dostęp 2014-04-04].
- ↑ Polska na fotografii. [dostęp 2014-04-04].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077.
- Krystyna Bartnik: Śląsk w zabytkach sztuki. Bystrzyca Kłodzka, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1992, ISBN 83-04-03529-4.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1.